Zijn we in staat om die vragen te stellen, waar we het antwoord niet op weten? Toolbox Veiligheidsgesprek, wat levert het op?
Wanneer we met elkaar in gesprek gaan, staan we vaak onbewust in de stand om te reageren op hetgeen de ander zegt. Niets menselijker dan dat. Op zich niet heel erg, mits je echt op zoek wilt wat een ander drijft of bezig houdt. We willen als mensen in de basis allemaal gehoord en gezien worden. En juist daardoor zijn we vaak geneigd om onszelf te ‘laten zien’ in een dialoog, waarbij ook de mate van hiërarchie een bepalende rol kan spelen. Daardoor bestaat de kans dat juist de echt belangrijke thema’s toch onbesproken blijven, intenties niet gedeeld worden of behoeften niet kenbaar worden gemaakt.
Op het gebied van veiligheid heb ik diverse malen het ‘veiligheidsgesprek’ mogen voeren. Enerzijds vanuit het perspectief van de organisatie of een specialisatie binnen het thema veiligheid en anderzijds vanuit de praktijk: de bouwplaats.
Wat levert het op?
Als start vind ik het vooral erg mooi dat veel mensen open staan om dit gesprek met mij aan te gaan. Want uiteindelijk is eenieder vanuit oprechte intenties zeer betrokken bij het thema Veiligheid. De gesprekken leren mij veel over het contrast tussen procesinrichting, regels en praktijk en daarmee het potentieel dat onberoerd blijft.
De organisaties blijven zich betrokken inzetten voor het verbeteren van de processen rondom de naleving van regelgeving. De specialist blijft zich gepassioneerd inzetten om de juiste en relevante kennis naar de bouwplaats te krijgen. De bouwplaats medewerkers vragen zich vooral af hoe zij goed kunnen werken met regels die het dagelijkse werk moeilijker maken. Het lijkt een contrast in houding, maar naar mijn idee ligt hier een potentieel om veiligheid een breder draagvlak te geven.
Het veiligheidsgesprek heeft me nu al geleerd dat wanneer je de ander de ruimte geeft om in alle rust te vertellen wat hem/haar bezig houdt, er een hoop op tafel komt dat je met elkaar goed zou kunnen oplossen. En dan bedoel ik niet alleen voor de eigen organisatie, maar in de gehele breedte van de bouw. Naar mijn idee kan er een enorme slag gemaakt worden naar veiliger werken. Maar dan moeten we leren om echt naar elkaar te luisteren en daarnaast bereid zijn om de kennis die we opdoen met elkaar te delen.
Uiteindelijk zou het doel moeten zijn om de bouw in zijn geheel veiliger te maken. En moet het streven om het ‘veiligste bouwbedrijf’ te zijn, hier ondergeschikt aan worden. Iedereen werkt met en voor elkaar, dus zou het bijna vanzelfsprekend zijn dat je met elkaar gaat bespreken hoe je iedere bouwplaats veilig maakt. Vanuit een uniforme aanpak die duidelijk is voor de mensen op de bouwplaats.
Veiligheidscultuur
Waar het op neer komt in de gesprekken is dat men qua procesverbetering en het kunnen aanbieden van de juiste tools en toolboxen de grootste stappen wel heeft gezet. Hierdoor richt de focus zich nu meer op houding & gedrag op de bouwplaats. Daar willen organisaties en specialisten graag een verandering organiseren. Maar wat betekent dat voor de houding en gedrag van de organisatie of specialist. Ook hier zal een verandering moeten plaatsvinden. Met name in het oprecht in gesprek gaan met de bouwplaats en het faciliteren van een proces, waarbinnen de bouwplaatsmedewerkers zelf vorm kunnen geven aan een eigen gedragen veiligheidscultuur.
Een werkbare cultuur
Natuurlijk wil niemand dat er onveilig wordt gewerkt. Een verschil in hoe men naar het thema kijkt, zorgt in veel gevallen voor de nodige ruis in de communicatie. Wanneer ik spreek met de vakmensen op de bouwplaats, gaat het in veel gevallen direct over de onwerkbaarheid van bepaalde regels en het niveau van inleenkrachten. Als de regels moeten worden nageleefd, dan zul je ook moeten zorgen dat tijd, materiaal of bruikbare gereedschappen voorhanden zijn. En in sommige gevallen zul je met elkaar moeten innoveren in gereedschap om regelnaleving wel mogelijk te maken. Op het vlak van het als team veilig werken, is het ook noodzakelijk om met de bouwplaats te kijken hoe zij echt geholpen kunnen worden.
Want wat is nu echt leidend bij sommige risicovolle werkzaamheden? Dat men zich zeer bewust is van de risico’s en daardoor zeer zorgvuldig werkt, of de regels blind volgt, waardoor het werk onmogelijk te doen is? Allebei hebben ze natuurlijk een voor- en nadeel. In de kern gaat het er volgens mij om dat je samen met de bouwplaats moet gaan inventariseren hoe je iets wel werkbaar, maar ook veilig kunt maken met betrokkenheid van alle aanwezige vakmensen op de bouwplaats.
De koppen bij elkaar
Het veiligheidsgesprek is dus van iedereen en voor iedereen. Je zult alle mensen die betrokken zijn bij het thema, vanuit gelijkwaardigheid, moeten uitnodigen voor de dialoog. Kan het in de praktijk anders, op een manier dat ook de veiligheidsregels worden toegepast? Wat hebben de mensen op de bouwplaats nodig om beter en veiliger hun werk te kunnen doen? Wat houdt hen bezig en hoe zouden ze het, met de gewenste ondersteuning, zelf willen en kunnen oplossen?
Wanneer je met iedereen het gesprek aangaat met een vraag, waarop je het antwoord niet weet en je geeft de ander de ruimte om te delen, dan ontstaat er sneller een wederzijds begrip voor elkaar. Door aandachtig te luisteren en vragen te stellen, hoor je sneller dingen die je anders nooit hoort. De bouwplaats is een plek die barst van de ervaring, inzichten en oplossend vermogen. De hoogste tijd om dat enorme potentieel te gaan ontsluiten en een door de bouwplaats gedragen veiligheidscultuur te creëren. Ik denk dat we versteld zullen staan hoe snel we de juiste stappen kunnen gaan zetten. Tevens op het gebied de juiste houding en het gewenste gedrag.
Gezien en gehoord worden, maar ook mogen meedoen, doet mooie dingen met mensen!
Ben je beschikbaar voor een veiligheidsgesprek? Laat het me weten, ik kom met veel plezier langs!